İnsafsız Ne Demek TDK.
İnsafsız kelimesi, Türk Dil Kurumu'na (TDK) göre, vicdanı ve merhameti olmayan, acımasız kimseyi ya da davranışı ifade eder. Bu kelime sıfat ve zarf olarak iki şekilde kullanılır:
1. İnsafı olmayan (sıfat):
İnsafsız, merhamet, vicdan ya da adalet duygusundan yoksun olan kişilere ya da durumlara yönelik kullanılır. İnsafsız bir kişi, başkalarının acılarını ya da sıkıntılarını dikkate almadan, bencilce ve acımasızca hareket eder. Vicdani sınırları aşan kararlar alabilir veya bu yönde davranabilir. Örneğin:
- "Dünyanın en insafsız elleri sanki beni kırbaçlarla, sopalarla dövdüler." (Hüseyin Cahit Yalçın). Burada, kişiye büyük acılar çektiren ve acıma duygusu olmayan kişiler "insafsız" olarak tanımlanır.
2. Vicdansız bir biçimde, acımasızca (zarf):
Bu kullanım, bir eylemin merhamet göstermeden, son derece acımasız bir şekilde yapıldığını ifade eder. İnsafsızca yapılan bir hareket, kişinin karşısındaki insanın duygularını ya da durumunu umursamadan, zarar verme amacıyla gerçekleştirilen bir davranışı anlatır. Örneğin:
- "Ancak bu emirler insafsız görünseler bile katiyen ahlaksızca olamazlardı." (Asaf Halet Çelebi). Burada, emirler sert ve acımasız olsa da ahlaksız olmadıkları vurgulanır.
İnsafsız Kime Denir?
İnsafsız, başkalarının acılarına veya zor durumlarına karşı duyarsız kalan, empati yapmayan, vicdanı ve merhameti olmayan kişilere denir. Bu kişiler, maddi ya da manevi bir konuda haksızlık yapabilir, başkalarını düşünmeden, yalnızca kendi çıkarlarını göz önünde bulundurarak hareket eder. İnsafsız kimseler, karşılarındaki insanlara ya da topluma zarar verebilecek kararlar almaktan ya da bu yönde davranmaktan çekinmezler. Örneğin, bir işveren çalışanlarının haklarını gözetmeden ağır şartlar altında çalıştırıyorsa, bu davranış insafsızca olarak nitelendirilebilir.
Örnek Kullanım Alanları:
Zalim ve merhametsiz davranış: Birinin acımasız ve sert davranışlar sergilemesi, onu insafsız olarak tanımlar.
- "Patron, maaşları kesmekle tehdit etti, bu gerçekten insafsız bir hareketti."
Adalet ve vicdan duygusu olmadan verilen kararlar: İnsafsız kararlar, çoğunlukla başkalarının zararına sonuçlar doğurur.
- "Yargıç, sanığa hiç insafsız davranmadı, cezayı adil bir şekilde verdi."
İnsafsız kelimesi, hem bireysel hem toplumsal anlamda ahlak ve vicdan duygusunun eksikliğini vurgulayan güçlü bir ifadedir.
